In Nederland zijn we al ruim negen jaar bezig met het bereiken van een ‘pensioenakkoord’ op basis van het ons bekende poldermodel. Begin juni zijn partijen er in geslaagd om eindelijk tot een voor alle partijen aanvaardbaar akkoord te komen. Een akkoord dat gedragen wordt door een overgrote meerderheid in de Tweede Kamer (coalitie plus een aantal oppositiepartijen waaronder Groen Links en PvdA). Een akkoord bereikt met vertegenwoordigers van de werkgevers (VNO/NCW) en met vertegenwoordigers van de vakbonden (FVN/CNV).
Een akkoord dat meer dan negen miljoen werkenden en drie miljoen gepensioneerden in Nederland raakt. Een akkoord dat door partijen als goed en toekomstbestendig wordt bestempeld. Voor jong en oud en dus een groot sociaal draagvlak heeft. Een akkoord waarin voldoende aandacht is voor flexibiliteit ten aanzien van zware beroepen en waarin, na eerst een bevriezing van de pensioenleeftijd, de pensioenleeftijd minder hard zal stijgen dan in de huidige pensioenwet is vastgelegd. Kortom de vlag kon uit en de champagneglazen konden worden gevuld.
Weerstand
Een akkoord ook dat politiek niet wordt gesteund door partijen als de SP, PVV en 50 plus omdat zij zich alleen kunnen confirmeren aan een akkoord waarbij de pensioenleeftijd terug gaat naar 65 jaar. Een voorwaarde die in het huidige politieke en maatschappelijke landschap als onbetaalbaar wordt beschouwd. En een voorwaarde die als één van de belangrijkste punten in hun verkiezingsprogramma geldt en waarmee zij samen bij de laatste peilingen van 2 juni volgens Maurice de Hond op dit moment ca. 21 zetels in de Tweede Kamer zouden hebben (PVV-8 / SP-8 / 50 plus 5). Hetgeen ca. 14 procent van het totaal aantal zetels betreft.
Het succes en het afbreukrisico van ons poldermodel
Zaterdag 15 juni rond 15.00 uur kon er uiteindelijk pas definitief groen licht worden gegeven aan het pensioenakkoord omdat de FNV (Federatie Nederlandse Vakbeweging) nu pas groen licht heeft gekregen van haar ledenparlement. Hoe is een en ander in zijn werk gegaan? Het bestuur van de FNV, dat een vereniging met 1,1 miljoen leden vertegenwoordigt, heeft als een van de gesprekspartners aan tafel gezeten bij de onderhandelingen over het pensioenakkoord. Het bestuur vond de uitkomst van het pensioenakkoord positief, dat betekent in de praktijk echter nog niet dat dit een ‘ja’ vanuit het FNV is. Daarvoor hebben zij een ‘ja’ nodig van het ledenparlement (105 leden) dat voor een groot deel bestaat uit vrij activistische leden. Zeg maar aanhangers van de SP, PVV en 50 plus die zich ook hard hebben gemaakt voor de stakingen in het ov eind mei. Zij waren niet direct zo enthousiast over het bereikte akkoord en wilden zich daarom laten adviseren door een ledenreferendum dat de afgelopen dagen heeft plaatsgevonden. Deze leden hadden tot 15 juni 12.00 uur de tijd om te stemmen. Uiteindelijk heeft een meerderheid van 75 procent van de ca. 375.000 leden, die hun stem hebben uitgebracht, ‘ja’ gezegd tegen dit akkoord. Op basis van deze meerderheid heeft het ledenparlement haar goedkeuring gegeven aan het bestuur.
En zo kan het gebeuren dat een pensioenakkoord dat ruim 12 miljoen mensen in Nederland raakt en waarvoor een brede parlementaire meerderheid aanwezig is, mijns inziens de basis waarop wet- en regelgeving in Nederland wordt gerealiseerd, twee weken in gijzeling wordt gehouden door 105 FNV ledenparlementsleden. Gekker kunnen we het niet maken! En zeker niet wenselijk voor de toekomst.
Toekomst van onze democratie
Een belangrijke vraag is wat we hier van kunnen leren voor de toekomst van onze democratie en ons politieke bestel. Er is een belangrijke stap door de politiek gezet door bij belangrijke besluiten met een brede maatschappelijke impact als een pensioenakkoord direct een breed politiek overleg te voeren. Niet alleen richten op een coalitie meerderheid maar ook de oppositie er direct bij betrekken. Dit is goed voor een breed draagvlak in de Tweede en Eerste Kamer, goed voor het draagvlak in de maatschappij en goed voor herstel van het broze vertrouwen in de politiek.
Kiezers op partijen die constructief mee willen en mogen denken in het belang van Nederland zullen zich weer gehoord voelen en het belang van hun stem bij verkiezingen terug vinden. Het moge duidelijk zijn dat er altijd groepen zijn die zich niet kunnen vinden in een akkoord. Les voor hen, blijf niet vasthouden aan onhoudbare standpunten en ga altijd aan tafel zitten voor het meepraten over een akkoord. Alleen dan word je gehoord en kan je je punt maken, ook in het belang van jouw kiezers.
Breed maatschappelijk draagvlak via inspraak
Laten we er ook van leren bij de aanpak van grote maatschappelijke issues die op de agenda staan voor de nabije toekomst zoals het klimaat, de immigratie en onze infrastructuur (wegen en OV). Het is goed om naast de politiek ook belangenverenigingen te betrekken bij gesprekken hierover maar laten we in ieder geval nooit meer leden van verenigingen de doorslaggevende stem laten geven over zaken die ons allen aangaan. Daarmee zouden we leden van bijvoorbeeld de ANWB, diverse sportbonden, de consumentenbond, de ouderenbond, diverse patiëntenverenigingen en andere verenigingen ongewenst teveel macht geven. Hun mening dient namelijk te worden vertolkt door de besturen die zij kiezen en door de politieke partijen waarop zij kunnen stemmen bij de landelijke verkiezingen voor de Tweede en Eerste Kamer.
Dit geldt natuurlijk ook voor de stem van de leden van Financials For Financials, hoezeer ik hen ook waardeer om hun kennis en kunde en hen koester 🙂
Column week 25 voor cmweb.nl op persoonlijke titel geschreven door Frans de Vos, bestuurslid Financials For Financials, een onafhankelijke vereniging van en vóór financials, en als Businesspartner verbonden aan HighQ.