De wereld staat op zijn kop. We worden heen en weer geslingerd tussen gevoel en ratio ten aanzien van heel veel zaken. Of het nu het racismedebat is, de opwarming van de aarde of de aangekondigde coronamaatregelen. Op tv, in kranten en op social media gaat het nu alleen nog maar over dat laatste. De verhoudingen tussen voor- en tegenstanders worden steeds scherper en niemand ‘luistert’ meer echt naar elkaar. Met uitzondering natuurlijk van de nieuwe nationale knuffelbeer Diederik Gommers, zelfs als hij ergens boos over is laat hij zijn opponent in zijn waarde en probeert met argumenten en in alle rust haar te overtuigen. Maar wat doet dit alles met ons als ‘mens’?
Polarisatie
De polarisatie viert hoogtij. Een woord overigens dat door iedereen, inclusief mijzelf nu, veel wordt gebruikt, en niet altijd in de juiste context helaas. Lijkt me goed om daarom in ieder geval een duidelijke definitie hiervan te geven vanaf de website van het kenniscentrum integratie & samenleving:
Polarisatie is toenemend wij-zij-denken. Het is een proces waarbij de tegenstellingen tussen groepen in de samenleving sterker worden, waardoor groepen steeds meer tegenover elkaar komen te staan. Polarisatie kan zich manifesteren op verschillende locaties, bijvoorbeeld in een buurt, op een school of op de werkvloer, maar ook op (sociale) media.
Waar we aan het begin van de coronacrisis een enorme saamhorigheid toonden om het virus de baas te worden door samen mee te doen in het nationale project ‘flatten the curve’ zien we nu juist steeds meer tegenstellingen tussen partijen. Tussen de generaties jong en oud, tussen virologen en economen, tussen coronazorgverleners en andere zorgverleners en tussen Randstedelingen en de rest van Nederland. Wij tegen Zij.
Communiceren en polderen, succes of nu even niet
En op de keeper beschouwd, kan je voor alle meningen wel argumenten vóór en tegen vinden maar hoe kom je samen tot de juiste ‘grootste gemeenschappelijke deler’ of in ieder geval tot begrip voor elkaars standpunten? Door met elkaar op een normale wijze te blijven communiceren. Overigens een woord dat ook niet iedereen begrijpt. Velen vinden dat standvastig, beledigend en steeds met een harder volume het uiten van de eigen mening een goede wijze van communiceren is. Helaas, communiceren is meer dan alleen fulmineren, het betekent praten, luisteren en voortdurend afstemmen of je nog met elkaar in verbinding bent.
Voor de coronacrisis communiceerden mensen vaker met elkaar op de werkvloer, tijdens het sporten, het uitgaan of in andere setting. De ‘social distancing’ tijdens de intelligente lockdown van half maart tot en met eind mei en daarna het afschalen van de maatregelen hebben we redelijk doorstaan samen. We accepteerden het beleid in de strijd tegen het onbekende virus waarbij de angst voor het onbekende en de verschrikkelijke beelden uit Italië ook een rol speelden.
Echter, toen de besmettingen toenamen en de discussie over nieuwe maatregelen weer de kop op stak, begon ons poldermodel tegen ons te werken. Tegenstellingen werden uitvergroot en de discussies werden verhard. Waar een liberale leider eerder succesvol een beroep deed op ieders eigen verantwoordelijkheid en bestempeld werd als een leider doet nu het tegenovergestelde opgeld. Over alles wordt gediscussieerd.
Wat zijn de gevolgen van ‘social distancing’ in dit proces?
Wat juist nu onderschat wordt zijn de mentale gevolgen voor een ieder van de nieuwe aangekondigde ‘social distancing’. Mensen worden in hun eigen bubbel teruggeduwd en blijven heen en weer geslingerd worden tussen ratio en gevoel, aangemoedigd door extreme voor- en tegenstanders. Zij missen de zogenaamde ‘social talks’ met collega’s en vrienden die hen altijd hielp met enige nuancering. Wat doet dit met iemand?
Juist daarom zou ik werkgevers, managers en teamleiders adviseren om, nu meer nog dan in de eerste lockdown, aandacht te geven aan hun werknemers. Een soort mentale coaching. Blijf vooral met ze in gesprek, bij voorkeur ook met beeld en geluid, zodat je echt in contact bent en blijft.
Bijkomend aspect is dat veel cfo’s en finance managers die ik afgelopen weken sprak aangaven dat thuiswerken, veelal toen nog voor 2 of 3 dagen per week, inmiddels is ingeburgerd in hun organisaties. Als gemis ervaren zij de korte gesprekken over zakelijke aangelegenheden, procesverbeteringen of de kleine drempel waar je even tegen aanloopt in de uitvoering van taken. Dit wordt door hen omschreven als het wegvallen van creativiteit en innovativiteit die zo belangrijk is in het kader van ‘continuous improvement’.
Maar bovenal (h)erkennen zij het gemis aan de ‘social talks’ bij de koffie, over hoe het echt met iemand gaat! Zeker in de tijd waarin we leven en aandacht voor ‘Human Wellbeing’ zo belangrijk is en ook wordt ervaren door de medewerker / collega.
Frans de Vos bestuurslid Financials For Financials en als Businesspartner verbonden aan HighQ.