De laatste maanden heb ik veel cfo’s, finance managers en controllers gesproken. Gesprekken over hoe zij hun organisatie door de coronacrisis hebben geleid op terrein van Finance & Control, over wat het met hem of haar heeft gedaan en wat de belangrijkste lessen zijn die we samen hebben kunnen leren. Want als er iets is wat als een paal boven water staat, is dat het scenario 2020 in geen enkel lesboek wordt behandeld.
Snel schakelen
Een ding is wel duidelijk geworden, onze financieel eindverantwoordelijken hebben over het algemeen hun zaken goed voor elkaar. Dat wil zeggen dat zij, al vóór de crisis ons land trof, hun processen en infrastructuur op orde hadden. Hierdoor konden zij heel snel schakelen toen we in maart in een intelligente lockdown werden gedirigeerd en ‘thuiswerken’ het nieuwe normaal werd. Want ook over dat laatste zijn de meesten het wel eens, ook ná corona zal het gedeeltelijk thuiswerken naar verwachting blijvend zijn.
Binnen één of twee werkdagen was het vaak al technisch mogelijk om met veel medewerkers tegelijk vanuit huis in te loggen en het werk voort te zetten. Een constatering die door hen met veel trots werd gedeeld in de gesprekken die ik met hen voerde.
En natuurlijk zijn er ook organisaties waar dit anders was. Bij hen staat de ontwikkeling van ‘digitale transformatie en procesoptimalisatie’ nu extra hoog op de agenda als gevolg van de ervaringen in coronatijd.
Extra druk
Vanzelfsprekend leidde de crisis ook tot extra druk op Finance & Control, zeker in maart vorig jaar toen de wereld op slot ging en scholen, horeca en winkels werden gesloten. ‘Wat betekent dit en hoe lang gaat dit duren?’ Dat waren de vragen die ons bezig hielden en nog steeds bezig houden.
Er zijn nog nooit zoveel scenarioberekeningen gemaakt als in het afgelopen jaar. Scenarioberekeningen per week, per maand, gericht op cashflow, op omzetverwachtingen, noem maar op. Dashboards werden gebouwd om nog beter, sneller en voortdurend op de hoogte te worden gesteld over de belangrijkste ‘rode vlaggen’. Velen hebben daarom versneld geïnvesteerd in kennisontwikkeling op deze gebieden.
Veel organisaties werden door de crisis gedwongen na te denken over andere vormen van ondernemerschap. Van restaurant tot afhaal- en bezorgservice, van detailhandel tot webwinkel, van productie van product x naar productie van mondkapjes en spatschermen. Innovatief ondernemerschap zit in ons Nederlandse DNA en is ook iets waar we heel trots op mogen zijn. Voor Finance & Control betekende dit ook weer snel schakelen met het inrichten van nieuwe processen en het opstellen van kostprijsberekeningen en bewaking.
Onze minister van Financiën gaf aan ‘diepe zakken’ te hebben en dat hij deze ook graag wilde legen om de gevolgen van de crisis te beteugelen. De overheid pompte miljarden in de maatschappij om faillissementen te voorkomen met de NOW- en belastinguitstel-regelingen. Dit betekende voor Finance & Control weer een nieuwe dimensie. Enerzijds goed nieuws dat de druk op liquiditeit van de ketel werd gehaald. Anderzijds belangrijk om juist op gebied van liquiditeit en cashflowprognoses de organisatie scherp te houden en de administratieve verwerking en bewaking juist in te richten. Ontvangen gelden en uitgestelde belastingen moeten voor de juiste zaken worden ingezet. Er moet immers wel worden terugbetaald of over worden afgerekend in de toekomst.
Aandacht voor de mens
Wellicht één van de belangrijkste aspecten, en vaak ook onderbelicht, is wat deze crisis doet met de psyche van de mens. Ik heb hier in mijn vorige column al over geschreven in een breder aspect en in relatie tot het gevaar voor verdere polarisatie.
Veel leidinggevenden, en zeker binnen Finance & Control, gaven aan dat ze het lastig vinden om ‘echt’ feeling te houden met hun team. Overleg via Teams kan efficiënt zijn, het op afstand voeren van administraties gaat prima, het opleveren van rapportages en analyses verloopt soepel maar de persoonlijke gesprekken met collega’s over alledaagse zaken worden gemist. Eén op één bij een bakje koffie is anders dan één op één via Teams of telefoon. Iemand recht in de ogen kijken en zien of het antwoord dat iemand geeft ook strookt met de non-verbale uitstraling is lastiger. En juist in tijden dat medewerkers in een andere rol en omgeving worden gedwongen, is het nog belangrijker om hier met de nodige aandacht op in te spelen. Het is niet voor niets dat leidinggevenden nu vooral op zoek zijn naar de juiste tools voor leiding geven op afstand.
Afsluitend kunnen we concluderen dat 2020 een leerjaar was om niet snel te vergeten en dat we ook trots mogen zijn op de ‘flexibiliteit en weerbaarheid’ van de Financials in Nederland. Hoe mooi is het dan als je als business partner in Finance en als voorzitter (a.i.) van Financials For Financials hieraan een bijdrage mag leveren.
Ik wens jullie een gelukkig, leerzaam, succesvol en bovenal gezond 2021!
Frans de Vos bestuurslid Financials For Financials en als Businesspartner verbonden aan HighQ.